Ενδομητρίωση

Τι είναι η ενδομητρίωση;

Η ενδομητρίωση είναι μια χρόνια καλοήθης αλλά συχνά ιδιαίτερα επώδυνη και υποτροπιάζουσα γυναικολογική πάθηση κατά την οποία ενδομητρικός ιστός, παρόμοιος με εκείνον που φυσιολογικά επενδύει την εσωτερική κοιλότητα της μήτρας,  αναπτύσσεται εκτός αυτής. Οι εστίες ενδομητρίωσης μπορεί να εμφανιστούν στις ωοθήκες, τις σάλπιγγες, το περιτόναιο, το έντερο, την ουροδόχο κύστη και σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, βαθιά μέσα στους ιστούς της πυέλου (εν τω βάθει ενδομητρίωση).  Η πάθηση αφορά περίπου 1 στις 10 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής και τη γονιμότητα.

Πρόκειται για οιστρογονοεξαρτώμενη νόσο, δηλαδή οι βλάβες «ενεργοποιούνται» και τροφοδοτούνται από τα οιστρογόνα. Αυτό σημαίνει ότι:

Συμπτώματα

• Έντονος πόνος περιόδου (δυσμηνόρροια) που δεν ανακουφίζεται με απλά παυσίπονα
• Χρόνιο πυελικό άλγος, ανεξάρτητα από τον κύκλο
• Πόνος στη σεξουαλική επαφή (δυσπαρευνία)
• Επώδυνη ούρηση ή αφόδευση, κυρίως κατά την έμμηνο ρύση
• Υπογονιμότητα ή δυσκολία σύλληψης χωρίς άλλη γνωστή αιτία
• Έντονη ή παρατεταμένη αιμορραγία περιόδου
• Γαστρεντερικά συμπτώματα: φούσκωμα, διάρροια/δυσκοιλιότητα, ναυτία (κυκλική εμφάνιση αυτών των συμπτωμάτων)
• Ανεξήγητη κόπωση, αδυναμία, μειωμένη ενέργεια που επηρεάζει την καθημερινότητα

 

⚠️ Σημαντικό να γνωρίζετε:

🔻 Η ένταση του πόνου δεν αντιστοιχεί πάντα στη βαρύτητα της νόσου
🔻 Ήπια ευρήματα μπορεί να προκαλούν έντονα συμπτώματα, και το αντίστροφο
🔻 Η έγκαιρη διάγνωση βοηθά στην πρόληψη υπογονιμότητας, επιδείνωσης πόνου και ανάγκης επαναχειρουργείων

Διάγνωση

Η ενδομητρίωση αποτελεί διαγνωστική πρόκληση, καθώς δεν υπάρχει ειδικός αιματολογικός δείκτης και τα συμπτώματα συχνά υποτιμούνται ή συγχέονται με άλλες παθήσεις.

Η διάγνωση βασίζεται σε:

• Λεπτομερές ιστορικό και κλινική εξέταση
• Διακολπικό υπερηχογράφημα υψηλής ευκρίνειας
• Μαγνητική τομογραφία πυέλου (MRI)
• Διαγνωστική λαπαροσκόπηση, η οποία παραμένει η μέθοδος αναφοράς καθώς επιτρέπει την άμεση όραση και τη λήψη βιοψιών ή και την άμεση θεραπευτική παρέμβαση.

 

Σταδιοποίηση της ενδομητρίωσης – Κλασική και κατά #ENZIAN

Η σταδιοποίηση είναι απαραίτητη για την καθοδήγηση της θεραπείας και την αξιολόγηση της πρόγνωσης.

1. Κλασική σταδιοποίηση ASRM (American Society for Reproductive Medicine)

Κατατάσσει την ενδομητρίωση σε στάδια I–IV, με βάση:

• Τον αριθμό και το μέγεθος των ενδομητρικών εστιών
• Τη βαρύτητα των συμφύσεων
• Την παρουσία ενδομητριωμάτων (ωοθηκικές κύστεις)

Ωστόσο, η ASRM δεν καλύπτει επαρκώς την εν τω βάθει διηθητική ενδομητρίωση (DIE).

2. ENZIAN – Σύγχρονη σταδιοποίηση

Το σύστημα σταδιοποίησης ENZIAN, το οποίο αναπτύχθηκε στη Γερμανία, αποτελεί σήμερα το πιο εξειδικευμένο και αξιόπιστο εργαλείο χαρτογράφησης της εν τω βάθει ενδομητρίωσης (DIE – Deep Infiltrating Endometriosis).

Σε αντίθεση με άλλα συστήματα, δεν περιγράφει μόνο την έκταση της νόσου, αλλά αποτυπώνει με ακρίβεια την ανατομική εντόπιση και το βάθος διήθησης, προσφέροντας έναν λεπτομερή «χειρουργικό χάρτη».

 

Κατηγοριοποίηση κατά ENZIAN:

A: Οπίσθιο κολπικό τοίχωμα & οπίσθιο τραχηλικό τμήμα

B: Ιερομητρικοί σύνδεσμοι & παραμήτριο

C: Ορθό & ορθοκολπικό διάφραγμα

FA / FB / FC: Εξωγεννητικές εντοπίσεις

FA: Ουροδόχος κύστη

FB: Ουρητήρας

FC: Έντερο (εκτός ορθού)

P, T, O:

P: Περιτοναϊκή ενδομητρίωση

T: Σάλπιγγες

O: Ωοθήκες (ενδομητριώματα)

Το ENZIAN παρέχει χειρουργικό χάρτη υψηλής ακρίβειας, απαραίτητο για την προεγχειρητική στρατηγική και τη διεπιστημονική συνεργασία (π.χ. με ουρολόγο ή γενικό χειρουργό).

Θεραπεία:

Πρόκειται για οιστρογονοεξαρτώμενη νόσο, δηλαδή οι βλάβες «ενεργοποιούνται» και τροφοδοτούνται από τα οιστρογόνα. Αυτό σημαίνει ότι:

δεν αρκεί μόνο μία μορφή θεραπείας
η νόσος συχνά απαιτεί μακροχρόνια, συνδυαστική και εξατομικευμένη προσέγγιση
η φαρμακευτική αγωγή καταστέλλει την ορμονική δραστηριότητα και μειώνει τα συμπτώματα
η χειρουργική θεραπεία αφαιρεί τις εστίες, αποκαθιστά την ανατομία και μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική ανακούφιση ή και πλήρη υποχώρηση συμπτωμάτων σε επιλεγμένες περιπτώσεις
όταν η χειρουργική ακολουθείται από στοχευμένη φαρμακευτική αγωγή, μειώνεται ο κίνδυνος υποτροπής και παρατείνεται η περίοδος χωρίς πόνο

Η θεραπευτική στρατηγική σχεδιάζεται πάντα με βάση:

• τη βαρύτητα των συμπτωμάτων
• το είδος και την εντόπιση των βλαβών (π.χ. εν τω βάθει ενδομητρίωση – DIE)
• την ανάγκη διατήρησης ή επίτευξης κύησης
• την ηλικία και το ιατρικό ιστορικό της ασθενούς

Φαρμακευτική Αντιμετώπιση της Ενδομητρίωσης

Η φαρμακευτική θεραπεία δεν “εξαλείφει” πάντα τις βλάβες, αλλά αποτελεί πυλώνα για:

• καταστολή της δραστηριότητας της νόσου
• σημαντική μείωση του πυελικού πόνου
• καθυστέρηση ή πρόληψη υποτροπών
• έλεγχο της εξέλιξης σε επιλεγμένες περιπτώσεις

Οι βασικές θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:

• Συνδυασμένα αντισυλληπτικά – ρυθμίζουν τον κύκλο και μειώνουν τον πόνο
• Προγεσταγόνα (π.χ. νορεθιστερόνη, dienogest ή παράγωγα)
• Σπιράλ λεβονοργεστρέλης (LNG-IUD/Mirena) – ποιοτική λύση για χρόνιο πυελικό πόνο
• GnRH αγωνιστές ή ανταγωνιστές – ισχυρή καταστολή οιστρογόνων σε σοβαρά συμπτώματα
• Αναστολείς αρωματάσης – σε ανθεκτικές ή σύνθετες μορφές νόσου

Η φαρμακευτική αγωγή συχνά χρησιμοποιείται:

• προεγχειρητικά για βελτίωση φλεγμονής και συμπτωμάτων
• μετεγχειρητικά για μείωση πιθανότητας επανεμφάνισης της νόσου
• ως μακροχρόνια θεραπεία συντήρησης

Χειρουργική Αντιμετώπιση της Ενδομητρίωσης

Η χειρουργική θεραπεία, κυρίως λαπαροσκοπική, είναι απαραίτητη όταν:

• υπάρχει εν τω βάθει ενδομητρίωση (DIE)
• ο πόνος είναι έντονος και δεν ανταποκρίνεται σε φαρμακευτική θεραπεία
• υπάρχει ενδομητρίωμα ωοθήκης, συμφύσεις ή παραμόρφωση ανατομίας
• επηρεάζεται η γονιμότητα
• εμπλέκονται όργανα όπως έντερο, ουρητήρας ή ουροδόχος κύστη

Στόχος της χειρουργικής:

• ριζική αλλά ασφαλής αφαίρεση των εστιών
• αποκατάσταση της φυσιολογικής ανατομίας
• ανακούφιση πόνου και βελτίωση ποιότητας ζωής
• προστασία γονιμότητας
• ελαχιστοποίηση συμφύσεων και μετεγχειρητικών επιπλοκών

Σε σύνθετες μορφές (π.χ. εν τω βάθει ενδομητρίωση) η προεγχειρητική χαρτογράφηση γίνεται με σύστημα σταδιοποίησης ENZIAN και συχνά απαιτείται διεπιστημονική συνεργασία (γυναικολόγου, γενικού χειρουργού, ουρολόγου).

Η χειρουργική επέμβαση πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο γυναικολόγο-ενδοσκόπο με εμπειρία στη βαθιά ενδομητρίωση, για μέγιστη αποτελεσματικότητα και διατήρηση υγιών ιστών.

Εξειδικευμένη φροντίδα

Ο ιατρός Ευστράτιος Μοσχίδης MD διαθέτει εξειδίκευση στην προχωρημένη λαπαροσκοπική χειρουργική (MIC II) και πολυετή εμπειρία ως υπεύθυνος κέντρων ενδομητρίωσης σε κορυφαίες γερμανικές πανεπιστημιακές κλινικές. Η προσέγγισή του βασίζεται στη διεπιστημονική συνεργασία και στη χειρουργική ακρίβεια, προσφέροντας σύγχρονες και ασφαλείς λύσεις, ακόμη και σε πολύπλοκες περιπτώσεις.

📅 Κλείστε Ραντεβού

📞 Επικοινωνήστε μαζί μας